Στεφανία Χλουβεράκη & Θεοχάρης Κατρακάζης _ Ψηφιδωτό: Τεχνοτροπία και Τεχνικές κατασκευής

Στεφανία Χλουβεράκη & Θεοχάρης Κατρακάζης _ Ψηφιδωτό: Τεχνοτροπία και Τεχνικές κατασκευής

Είδος σεμιναρίου:  Εργαστηριακό - Πρακτικό 

Επίπεδο συμμετεχόντων: Όλα τα επίπεδα

Ώρες διδασκαλίας:    7-12 Ιουλίου | 5-6 ώρες ημερησίως

Το εργαστήρι του ψηφιδωτού θα μας ταξιδέψει στο παρελθόν, σε μια τέχνη που γεννήθηκε και άνθισε στην Ελλάδα από τον 4ο π.Χ. και σύντομα εξαπλώθηκε σε όλη τη μεσόγειο.  Το ψηφιδωτό, άλλοτε με σχέδια γεωμετρικά ή φυτικά και άλλοτε με λεπτομερείς εικονιστικές παραστάσεις, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα μέσα διακόσμησης  ιδιωτικών και δημόσιων χώρων, προσδίδοντας πολυτέλεια, λαμπρότητα αλλά και ανθεκτικότητα στις αρχιτεκτονικές επιφάνειες.  Σήμερα το ψηφιδωτό βρίσκει ποικίλες εφαρμογές, τόσο σε αρχιτεκτονικές επιφάνειες όσο και σε φορητές κατασκευές, χρησιμοποιώντας μια μεγάλη γκάμα φυσικών και τεχνητών υλικών.

Στο εργαστήρι μας θα ανατρέξουμε στις ρίζες της τέχνης του ψηφιδωτού και θα δούμε την εξέλιξη της τεχνοτροπίας και των υλικών.  Θα δούμε τις παραδοσιακές τεχνικές κοπής λίθων και υαλώμαζας και τις βασικές αρχές της ψηφοθέτησης μέσω της δημιουργίας ατομικών έργων μικρής κλίμακας.  

Πετραδάκι-πετραδάκι, θα χτίσετε το δικό σας έργο και θα αναπτύξετε τη δική σας γλώσσα γραφής, ανοίγοντας ένα νέο δρόμο δημιουργίας.  Σκοπός μας είναι να σας μεταδώσουμε τόσο την τεχνική, όσο και την αγάπη μας για αυτή την τέχνη, και όλοι μαζί να την κρατήσουμε ζωντανή και να την περάσουμε στις επόμενες γενιές.

Προετοιμασία: 

• Παρακολούθηση 2 δίωρων εισαγωγικών διαδικτυακών διαλέξεων πριν την έναρξη του σεμιναρίου, α) ιστορική αναδρομή στην τέχνη του ψηφιδωτού, β) τεχνοτροπία, υλικά και τεχνικές κατασκευής.  O σύνδεσμος των διαλέξεων θα ανακοινωθεί με τη λήξη των εγγραφών σε απευθείας επικοινωνία με τους συμμετέχοντες. 

• Επιλογή σχεδίου για την κατασκευή ενός ψηφιδωτού έργου περίπου 20Χ20 εκ. 

Λίγα λόγια για το ψηφιδωτό: 

Τα πρώτα ψηφιδωτά ήταν φτιαγμένα με φυσικά βότσαλα ενώ αργότερα οι ψηφιδογράφοι άρχισαν να κόβουν φυσικά πετρώματα σε μικρούς κύβους, δηλαδή ‘ψήφους’ ή ‘ψηφίδες’. Με τον τρόπο αυτό δημιούργησαν ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικά και φυτικά μοτίβα, εμπνευσμένα από την υφαντική και την ταπητουργία καθώς και παραστάσεις εμπνευσμένες από την Ελληνική μυθολογία. Αργότερα, το ψηφιδωτό επεκτάθηκε και στη διακόσμηση των τοιχοποιιών με τη χρήση πολύχρωμων γυάλινων ψηφίδων. Εντοίχια ψηφιδωτά υψηλής τέχνης και τεχνικής κοσμούν τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά μνημεία της Βυζαντινής εποχής. Σήμερα οι ψηφιδογράφοι συνδυάζουν μια μεγάλη γκάμα υλικών για τη δημιουργία φορητών έργων ενώ συνεχίζουν και τις παραδοσιακές τεχνικές με λίθο και υαλώμαζα για τη διακόσμηση αρχιτεκτονικών επιφανειών. Υπάρχουν πάνω από 100 αποχρώσεις φυσικών πετρωμάτων ενώ η χρωματική παλέτα των γυαλιών είναι απεριόριστη. 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ:

Η Στεφανία Χλουβεράκη, είναι συντηρήτρια αρχαιοτήτων απόφοιτη του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και έλαβε το διδακτορικό της από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του University College London, όπου μελέτησε τη χρήση και την παθολογία των γυψόλιθων στην Μινωική αρχιτεκτονική. Από το 1997 μέχρι το 2014 ήταν ε επικεφαλής του Εργαστηρίου Συντήρησης στο INSTAP - Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης, με ειδίκευση στην συντήρηση κεραμικής και αρχιτεκτονικών κατάλοιπων. Έχει ασχοληθεί με τη μελέτη των υλικών, της τεχνολογίας και τη συντήρηση ψηφιδωτών και έχει συμμετάσχει σε πολλές μελέτες και έργα στην Ελλάδα, την Ιορδανία, τη Συρία, την Κύπρο και την Κωνσταντινούπολη. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελετών Εγγύς Ανατολής (ΕΕΜΕ) και έχει συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Μνημείων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη συντήρηση ψηφιδωτών στην Ιορδανία και τη Συρία. Διδάσκει τεχνική κατασκευής και συντήρηση ψηφιδωτών από το 2006 και από το 2014 είναι τακτικό μέλος του διδακτικού προσωπικού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Από το 2008 είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Επιτροπής για τη Συντήρηση των Ψηφιδωτών και Αντιπρόεδρος από το 2014 . Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη. Μελέτη και τη συντήρηση Βυζαντινών φορητών ψηφιδωτών εικόνων στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και στο Μουσείο Dumbarton Oaks της Ουάσιγκτον.

Ο Θεοχάρης Κατρακάζης είναι συντηρητής αρχαιοτήτων, απόφοιτος του Τ.Ε.Ι Αθήνας με μεταπτυχιακές σπουδές στο University College London (UCL Qatar). Έχει συμμετάσχει σε προγράμματα συντήρησης στη Νότια Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, και την Κεντρική Ασία. Έχει εργαστεί στο ICCROM στη Ρώμη, συμβάλλοντας σε ερευνητικές δραστηριότητες στα πλαίσια του προγράμματος «Heritage Science», και στο παράρτημα του ICCROM στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων συντήρησης στη Μέση Ανατολή. Μέσω του INSTAP - Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης και του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, έχει εργαστεί για μελέτες και έργα συντήρησης σε αρχαιολογικές θέσεις στην Ανατολική και στην Κεντρική Κρήτη. Το τελευταίο διάστημα εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστήμων Δημόκριτος στα πλαίσια ερευνητικού προγράμματος για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Από το 2017, είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Επιτροπής για την Συντήρηση Ψηφιδωτών.